Lindja e Mesme i ngjan shumë një zonë sizmike. Këtë javë, luftimet u rritën ndjeshëm përgjatë kufirit të Izraelit me Libanin dhe më konkretisht, midis Izraelit dhe Hezbollahut. Kjo nga ana tjetër shkaktoi aktivitet diku tjetër, pasi Irani, mbështetësi i Hezbollahut, u kundërpërgjigj duke gjuajtur raketa balistike ndaj Izraelit, i cili është zotuar të përgjigjet ashpër. Më pak e qartë është se çfarë do të vijë më pas, qoftë përgjatë këtyre vendeve apo gjetkë në rajon.
Ajo që e bëri të pashmangshëm përshkallëzimin ishin sulmet me raketa nga Hezbollahu kundër Izraelit pas sulmit të Hamasit më 7 tetor. Izraeli evakuoi rreth 60,000 qytetarë nga kufiri verior për t’i mbrojtur ata nga rreziku i sulmeve të ngjashme me ato të Hamasit, por shkëmbimet në rritje të zjarrit midis Hezbollahut dhe Izraelit e bënë të pamundur kthimin e tyre të sigurt.
Megjithatë, ajo që mundësoi shfaqjen e këtij fronti të ri është se situata në Gazë kishte arritur një lloj ekuilibri të ri. Gjatë vitit të kaluar, Izraeli e uli ndjeshëm kërcënimin ushtarak që përbënte Hamasi. Midis 10,000 dhe 20,000 luftëtarë të tij janë vrarë, me shumë nga liderët e tij të vrarë ose të detyruar të fshihen pafundësisht në labirintin e tuneleve të Gazës. Izraeli vendosi se mund ta zhvendoste fokusin e tij në kufirin e tij verior dhe te Hezbollahu.
Ajo që Izraeli ka arritur deri tani kundër Hezbollahut është mbresëlënëse. Së pari duke shpërthyer eksplozivët e vendosur në peixhera dhe radiomarrëse, më pas nga bombardimet ajrore, Izraeli shkatërroi lidershipin e lartë të Hezbollahut, duke përfshirë Hassan Nasrallah, udhëheqësin e grupit për më shumë se tre dekada, dhe vrau një numër të konsiderueshëm luftëtarësh të Hezbollahut.
Pas dështimeve të kushtueshme të inteligjencës izraelite në prag të 7 tetorit, sulmet kundër Hezbollahut kanë ringjallur prestigjin e institucionit të sigurisë izraelite duke demonstruar aftësinë e tij të vazhdueshme për të përftuar informacione të sakta rreth grupeve armike dhe për ta shfrytëzuar atë inteligjencë në një mënyrë vendimtare. Bindja se Izraeli dhe Hezbollahu kishin arritur në një ngërç, me Izraelin të frenuar mjaftueshëm për të vepruar me forcë nga aftësia e Hezbollahut për të lëshuar një breshëri raketash kundër tij, është hedhur poshtë.
Izraeli i ndoqi operacionet e tij të fshehta dhe sulmet ajrore me një inkursion tokësor në Liban shtrirja dhe kohëzgjatja e të cilit nuk dihet. Gjithashtu i paqartë është qëllimi. Eliminimi i Hezbollahut është i pamundur dhe pushtimi i zonave të mëdha të Libanit nuk do të ishte i këshillueshëm, duke pasur parasysh historinë e dobët të Izraelit me ndërmarrje të tilla.
Politika aktuale izraelite duket më e projektuar për të dekurajuar Hezbollahun nga sulme të mëtejshme, por edhe kjo mund të mos jetë e mundur. Megjithëse Izraeli e ka dobësuar seriozisht organizatën, ai ende mban një forcë të konsiderueshme luftarake, duke e bërë atë një armik të rrezikshëm, veçanërisht në çdo luftë që zhvillohet kryesisht në terrenin e tij. Në të njëjtën kohë, ndërsa Hezbollahu cakton liderë të rinj, ai duhet të vendosë nëse dhe si t’i përgjigjet Izraelit. Sa më shumë të hakmerret, aq më shumë do të ftojë një veprim të ashpër ushtarak izraelit. Me pak fjalë, nuk është e qartë se ku do të çojë e gjithë kjo.
Dikush mund ta simpatizojë atë që Izraeli ka bërë në Liban, ndërsa kritikon atë që ka bërë dhe nuk ka arritur të bëjë në Gazë. Hamasi, ashtu si Hezbollahu, është një organizatë terroriste e mbështetur nga Irani që kërkon shkatërrimin e Izraelit. Por këtu mbarojnë ngjashmëritë. Hamasi është një lëvizje nacionalçlirimtare që ka mbështetje nga elementë të popullsisë vendase palestineze. Hezbollahu, nga ana tjetër, është thjesht një instrument i politikës së jashtme iraniane, me pak lidhje me aspiratat e popujve libanezë apo palestinezë.
Për më tepër, asnjë vend nuk do të përballonte të jetonte me një kërcënim që i kërkon dhjetëra mijëra qytetarë të tij të lirojnë shtëpitë e tyre. Dhe qeveria libaneze humb disa nga avantazhet normale të sovranitetit duke dështuar në përmbushjen e detyrimit për të garantuar që territori i saj të mos përdoret nga terroristët për të sulmuar një vend tjetër.
Nga ana e tij, Irani ka reaguar ndaj këtyre sulmeve. Sinqerisht jam i befasuar që Irani e bëri këtë, megjithëse udhëheqësit e tij mund të jenë ndjerë të detyruar ta bëjnë këtë, që të mos duken të dobët. Ose mund të kenë menduar se mund ta futin perin në gjilpërë duke vepruar kundër Izraelit pa provokuar një përgjigje domethënëse ushtarake. Por Irani tani i ka dhënë Izraelit një justifikim për t’u hakmarrë, për shembull duke sulmuar objektet bërthamore dhe objektivat ushtarake, apo edhe objektet që lidhen me energjinë qendrore për ekonominë e tij. Izraeli e dëshmoi se mund ta bënte këtë në prill, pas një sulmi të pasuksesshëm me dron dhe raketa iraniane.
Goditja e drejtpërdrejtë e Iranit është diçka që shumë izraelitë do ta mirëprisnin, pasi ata janë lodhur duke u marrë me delegatët e tij të shumtë. Pas vitesh konflikti indirekt, ekziston një mbështetje e rëndësishme e brendshme për “të shkuar te burimi”, me shpresën se një veprim i tillë do ta bindte Iranin të kufizonte mbështetjen e tij për delegatët e tij. Disa, madje, duket se besojnë se sulme të tilla mund të shkaktojnë ngjarje që do të sillnin rënien e regjimit iranian. Në fillim të kësaj jave, kryeministri izraelit Binyamin Netanyahu tha: “Kur Irani të jetë më në fund i lirë – dhe ai moment do të vijë shumë më shpejt nga sa mendojnë njerëzit – gjithçka do të jetë ndryshe.”
Ndryshimi i regjimit nuk mund të përjashtohet, megjithëse nuk është aspak i mundshëm, aq më pak i sigurt. Nuk është gjithashtu e qartë se çfarë lloj qeverie mund ta zëvendësojë atë aktuale. Ka shumë gjasa që regjimi aktual t’i rezitojë çdo gjëje që i del përpara, të gjejë mënyra për të sulmuar objektivat izraelite dhe perëndimore në mbarë botën dhe, rrjedhimisht, të përshpejtojë përpjekjet e tij për të zhvilluar armë bërthamore.
Mund të jemi pranë një pike kthese në Lindjen e Mesme. Ajo që nuk dimë është se ku mund të na çojë kjo kthesë.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2016. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. Earthquakes in the Middle East