Gjyqtarja e Apelit të Tiranës, Zegjine Sollaku u shkarkua nga detyra më 8 korrik 2021, pasi Komisioni i Pavarur i Kualifikimit, KPK konkludoi se ajo nuk arriti të justifikojë burimin e ligjshëm të pasurisë familjare, për shkak të një bilanci negativ në vlerë totale rreth 5.2 milionë lekë. Për figurën subjekti mori vlerësim pozitiv dhe për profesionalizmin u çmua se arrinte nivel kualifikues.
Sollaku e ankimoi vendimarrjen e KPK në Kolegjin e Posaçëm të Apelimit, KPA, si të pabazuar por edhe nga analiza financiare e kryer në shkallën e dytë të vetingut, megjithëse bilanci negativ u rrudh, sërish u gjet si shkak shkarkues. Trupi gjykues i KPA i kryesuar nga Sokol Çomo, me relatore Ina Rama dhe anëtare Rezarta Shuetz, Albana Shtylla e Natasha Mulaj votoi unanimisht për lënien në fuqi të shkarkimit të gjyqtares Sollaku. Ndërkohë gjyqtarja Natasha Mulaj shfaqi mendime paralel në vlerësimin e dy prej shkaqeve të ankimit.
Kolegji i ka rrëzuar si të pabazuar pretendimet e subjektit për cënim të procesit të rregullt ligjor gjatë hetimit administrativ në KPK.
Po ashtu, nuk është arritur të kundërshtohet rezultati i arritur nga KPK në analizën financiare para vitit 2003, kur gjyqtarja Sollaku ka rezultuar me bilanc negativ në shumën 283 mijë lekë për blerjen e një apartamenti në Tiranë në vitin 1995. Nga kontrolli që Kolegji i ka ushtruar analizës financiare të KPK, ka rezultuar pamundësi në shumën 285 mijë lekë për blerjen e apartamentit. Megjithatë, kjo pamundësi çmohet se është pa peshë përcaktuese në drejtim vlerësimit të kriterit të pasurisë.
Sollaku ka kundërshtuar konkluzionin e KPK për konsiderimin e babait të saj si subjekt i lidhur në transaksionet e blerjes së një apartamenti me sipërfaqe 195 m2 në Tiranë dhe një garazhi 22.2 m2. Si burime të kësaj pasurie, subjekti ka deklauar shumën 2.5 milionë lekë kredi. Ajo ka shpjeguar në Komision se apartamenti përbëhej nga dy apartamente të porositura në vitin 2001, një prej saj e bashkëshortit dhe tjetri nga babai. Sipas Sollakut, apartamentet ndodheshin në të njëjtin kat dhe ishin vazhdim i njëri-tjetrit.
Ajo ka deklaruar se në atë periudhë vëllai i saj ishte transferuar në vitin 2002 në Itali për të jetuar e punuar. Po në atë kohë, vjehrri kishte ndërruar jetë dhe në këto kushte duhej të kujdeseshin për vjehrrën.
Sipas subjektit, në këto rrethana ishin dakordësuar me babanë që dy apartamentet e porositura të mbaheshin prej familjes së saj, që do të përshtateshin për të pasur vjehrrën nën kujdes. Ndërkohë që vlera 25 mijë USD e paguar nga babai për njërën prej banesave, do të konsiderohej se i’ua kishte dhënë atyre për blerjen e apartamentit që bashkëshortët Sollaku zotëronin. Gjyqtarja Sollaku ka shtuar se pasi vëllai ka qëndruar përgjithmonë në Itali, prindërit e humbën interesin për ta blerë apartamentin dhe në këto kushte u kanë kthyer shumën që ata kishin paguar për porositjen e apartamentit 2001-in.
Subjekti i rivlerësimit ka pretenduar në ankim se marrëdhënia ndërmjet saj dhe babait nuk ka qenë interesi e krijuar nga një marrëdhënie biznesi, dhurimi apo huaje e, për rrjedhojë, ai nuk mund të konsiderohet si person tjetër i lidhur apo person i lidhur, ashtu si ka vlerësuar Komisioni.
Ajo i ka kërkuar Kolegjit të mos kategorizojë babain e saj në grupin e personave të lidhur apo personave të tjerë të lidhur sipas ligjit nr. 84/2016. Gjithashtu pretendon se edhe nëse babai i saj do të konsiderohet si person tjetër i lidhur, ndryshe nga sa ka konkluduar Komisioni, rezulton se ai ka pasur të ardhura të ligjshme të mjaftueshme për të përballuar pagesën e shumës prej 25 mijë USD në vitin 2001. Ajo ka nënvizuar se ka provuar nëpërmjet dokumenteve se babai ka pasur një aktivitet tregtar dhe ka gjeneruar të ardhura.
Për kualifikimin ligjor të marrëdhënies dhe statusit të babait të subjektit, Kolegji ka vlerësuar faktin se prindërit e gjyqtares kanë investuar për krijimin e pasurisë; se shuma e paguar prej tij ka shërbyer si një nga burimet e pasurisë; kontratat e premtim shitjes me rezervë mes bashkëshortit të subjektit dhe babait të saj për apartamentin e mëparshëm, janë lidhur në vitet 2005 dhe në 2006, pasi ishte likujduar çmimi apartamentit të porositur në 2001-in.
Tjetër fakt që sjell në vëmendje Kolegji është dhe përcaktimi në kontratat e premtim shitjes me babanë, se ky i fundit duhej të paguante diferencën e çmimit brenda vitit 2006, ose palët ktheheshin në gjendjen e mëparshme. Ndërkohë, sipas deklarimeve të vetë subjektit, babai nuk e ka paguar asnjëherë diferencën e çmimit të apartamentit dhe është tërhequr nga kontratat e premtim shitjes në vitin 2015, kur dhe i është kthyer vlera e paguar në vitin 2001.
Bazuar në këto rrethana, Kolegji vlerëson se kontratat e përmendura nuk kanë prodhuar efekte ligjore dhe pretendimi se shuma e paguar nga babai për financimin e apartamentit në pronësi të subjektit, mbahej prej saj për shkak të pasojave të këtyre kontratave, mbetet e pambështetur ligjërisht.
KPA sjell në vëmendje se, në funksion të procesit të vetingut, ka rëndësi thelbësore kontrolli i burimeve në momentin e krijimit të pasurisë dhe marrëdhëniet e lindura më pas nuk mund të kenë efekt prapaveprues.
Duke ju referuar parashikimeve të Kodit të Procedurës Civile, Kolegji i ka kualifikuar rethanat e konstatuara si elemente që përbëjnë një marrëdhënie me tipare të forta huaje. “…Nga ato që i nënshtrohen kontrollit të burimit të krijimit sipas parashikimit të nenit 32, pika 4 e ligjit nr. 84/2016”, citohet në vendim.
Krahas këtij arsyetimi, trupi gjykues nënvizon se detyrimi i subjektit për të provuar ligjshmërinë e krijimit të kësaj shume, vjen edhe në zbatim të drejtpërdrejtë të parashikimit kushtetues për të provuar bindshëm burimet e krijimit të pasurisë.
Sipas KPA, i vetmi kualifikim që përkon me rrethanat e faktit në kuadër të procesit të rivlerësimit në këtë rast, është njohja e statusit të personit tjetër të lidhur për babain e subjektit.
Megjithëse nga analiza e kryer në Kolegj është zbutur pamundësia financiare e konstatuar nga Komisioni lidhur me pagesën e kësteve nga babai i subjektit, sërish ka rezultuar bilanc negativ më i madh nga shuma e investuar prej tij në vitin 2001.
Anëtarja e trupit gjykues, Natasha Mulaj është bashkuar me katër kolegët në vendimarrjen përfundimtare, por ajo paraqet mendim paralel lidhur me këtë shkak ankimi. Sipas saj, pavarësisht se apartamentet janë bashkuar në një pasuri të vetme në pronësi të familjes së subjektit të rivlerësimit, në kohën kur babai i saj ka porositur një prej apartamenteve që përbëjnë aktualsht banesën, apo kur ka kryer pagesat, nuk ka pasur asnjë lidhje interesi pasuror mes tyre dhe porositja e apartamenteve është bërë në mënyrë të pavarur, me kontratat përkatëse.
“Kanë qenë rrethanat familjare, si transferimi në Milano, Itali i vëllait të subjektit, vdekja e vjehrrit të saj, si dhe nevoja që vjehrra të vinte në Tiranë dhe të jetonte afër të birit, që kanë çuar prindërit e subjektit të rivlerësimit drejt heqjes dorë nga apartamenti i porositur në rr. “{***}” dhe kalimi i tyre tek apartamenti tjetër në pronësi të subjektit dhe bashkëshortit të saj, në rrugën “{***}”, Tiranë, veprime këto plotësisht të provuara me dokumentacion justifikues të kohës”, vëren Mulaj dhe shton se në asnjë rast, nuk rezulton të jetë deklaruar apo konfirmuar ndonjë marrëdhënie huaje apo dhurimi mes subjektit të rivlerësimit, bashkëshortit dhe babait të saj.
Kalimin e barrës së provës për të vërtetuar burimin e ligjshëm të vlerës së paguar nga babai i subjektit në vitin 2001, Mulaj e cilëson në kapërcim të legjislacionit të vetingut.
Komisioni ka konkluduar se subjekti duhej të kishte deklaruar si burim për blerjen e dy apartamenteve dhe tre garazheve në Tiranë një hua në shumën 100 mijë euro, pasi ky transaksion nuk është pasqyruar në deklaratën e vitit 2013. Subjekti ka kundërshtuar këtë konstatim në ankim, duke pretenduar se e ka deklaruar edhe huanë, edhe kreditë si burim për krijimin e kësaj pasurie. Ajo ka theksuar se huaja është shlyer prej shumës së marrë kredi, e cila është deklaruar si në deklaratat periodike, ashtu edhe në atë vetting. Sipas subjektit, huaja është shlyer krejtësisht me shumën e marrë kredi dhe për rjedhojë nuk ka ekzistuar në momentin e përpilimit të deklaratës në vitin 2017.
Sollaku ka nëvizuar se, do të kishte mbivendosje të burimeve, nëse kredia dhe huaja do të citoheshin në të njëjtën kohë si burime më vete për krijimin e kësaj pasurie.
Por, këto pretendime janë rrëzuar nga Kolegji që konkludon se subjekti dështoi të provojë ekzistencën marrëdhënies së huasë në shumën 100 mijë euro, e pretenduar si e marrë nga bashkëshorti i saj për likuidimin e shoqërisë ndërtuese për blerjen e pesë pasurive. Sipas KPA, element i rëndësishëm për të arritur në këtë konkluzion është edhe fakti që subjekti nuk provoi burimet e ligjshme të krijimit të kësaj shume prej huadhënësit.
“…Subjekti i rivlerësimit, ndonëse provoi se personi tjetër i lidhur kishte krijuar me burime të ligjshme të ardhura që e justifikonin shumën e dhënë hua, nuk provoi në asnjë mënyrë që kjo shumë të ishte e aksesueshme/disponueshme lirisht prej tij dhe as të ishte transferuar në ndonjë mënyrë te bashkëshorti i saj”, shprehet Kolegji dhe shton se e gjen të drejtë qëndrimin e KPK se subjekti gjendet në kushtet e mungesës së burimeve financiare të ligjshme për pagesën e çmimit të këtyre pasurive.
Mulaj ka dalë me mendim paralel edhe për këtë shkak ankimi. Ajo shprehet dakord me konstatimin se subjekti ka pasur detyrimin ligjor për ta deklaruar huanë në shumën 100 mijë euro në deklaratën periodike të vitit përkatës, pavarësisht faktit që ky detyrim është mbyllur brenda vitit. Por, ajo gjen të pabazuar konkluzionin e shumicës së trupit gjykues se subjekti dështoi të provojë ekzistencën marrëdhënies së huasë.
“Dokumentet shkresore të administruara në cilësinë e provës, si deklarata noteriale e datës 25.06.2013, e z. K. P., përcaktimet në kontratën e kredisë bankare me Tirana Bank ShA, si dhe veprimet bankare, provojnë në mënyrë të pakundërshtueshme marrëdhënien e huasë mes palëve. Këto akte noteriale përkojnë me kohën e dhënies së shumës 100.000 euro, njëkohësisht përputhen me të gjitha shpjegimet e subjektit lidhur me këtë hua dhe me qëllimin e përdorimit të kësaj huaje, akte të cilat nuk janë krijuar përgjatë procesit të rivlerësimit”, konstaton Mulaj.
Po ashtu, Mulaj vlerëson ndryshe nga shumica dhe për muandësinë financiare të huadhënësit. Sipas saj, provat e sjella nga subjekti provojnë se huadhënësi kishte në disponim gjendje likuiditeti nga aktiviteti ekonomik i ligjshëm dhe qarkullonte shuma të konsiderueshme, të cilat tejkalonin vlerën e dhënë hua. “…Për rrjedhojë më krijojnë bindjen se përmbushen kërkesat e parashikuara në ligj, që kjo hua të konsiderohet e ligjshme e të përfshihet në analizën financiare për krijimin e pasurive objekt shqyrtimi”, shprehet ajo dhe shton se, pavarësisht se ka votuar për lënien në fuqi të shkarkimit të Sollakut, situata financiare e saj nuk mund të rëndohet edhe për çështjet e trajtuara në këtë mendim paralel, që konsideron se e ngarkojnë padrejtësisht, përtej asaj që parashikon ligji.
Pamundësi në shumën rreth 2.1 milionë lekë ka rezultuar dhe për blerjen e një apartamenti në Vlorë, me sipërfaqe 57 m2 dhe verandë 31 m2. Në përfundim të analizës së të ardhurave dhe shpenzimeve në vite, Kolegji vlerëson se Sollaku nuk arriti nivel të besueshëm në kriterin e pasurisë.
